Hormon antymüllerowski AMH pełni ważną rolę dla płodności kobiet. AMH to produkowana przez gonady w okresie rozrodczym kobiet glikoproteina, której stężenie ma kluczowe znaczenie dla możliwości zajścia w ciążę. Z tego powodu u kobiet, które planują zajść w ciążę, badanie AMH ma duże znaczenie dla planowania rodziny i diagnostyki ewentualnego problemu i doboru metod leczenia, które zwiększą szanse na uzyskanie ciąży. Więcej na temat hormonu antymüllerowskiego i badania jego stężenia przeczytasz w naszym artykule.
Funkcje hormonu AMH
Hormon AMH jest wytwarzany w gonadach zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Pełni on ważną rolę w życiu płodowym człowieka i jest jednym z najważniejszych czynników, które są odpowiedzialne za determinację płci.
Stężenie hormonu antymullerowskiego jest jednak szczególnie ważne u kobiet. Wykonywane w ramach diagnostyki niepłodności badanie AMH umożliwia lekarzom określenie tzw. rezerwy jajnikowej, czyli ocenę płodności kobiety, jej zdolności do posiadania potomstwa oraz parametr przedwczesnego wygasania funkcji jajników. Dostarcza informacji o puli i jakości pęcherzyków jajnikowych. Wielu specjalistów wskazuje, że określenie stężenia hormonu AMH u kobiety jest pierwszym i najlepszym badaniem, które należy wykonać, aby ocenić jej szanse na zajście w ciążę. Hormon AMH podczas życia płodowego człowieka pełni bardzo ważne funkcje w prawidłowym rozwoju zewnętrznych i wewnętrznych narządów płciowych. Na początku rozwoju zarodka układ rozrodczy człowieka nie jest zróżnicowany, a związki gonad mogą się rozwijać zarówno w kierunku jajników, jak i w kierunku jąder. To właśnie AMH odpowiada za różnicowanie płciowe i zanik struktur, które mogłyby rozwinąć się w żeńskie narządy płciowe u płodu męskiego.
Stężenie AMH a płeć
Jeżeli gonada różnicuje się w kierunku jądra, wówczas dochodzi nie tylko do wytwarzania hormonu antymullerowskiego, ale także androgenów. Rolą AMH jest blokowanie rozwoju przewodów Mullera i w konsekwencji doprowadzenie do ich zaniku. Z kolei testosteron odpowiada za wykształcenie się męskich cech płodu. Indukuje różnicowanie przewodów Wolffa w męskie gruczoły dodatkowe, czyli najądrza i drogi wyprowadzające. W trakcie życia płodowego żeńskich płodów hormon AMH zaczyna być produkowany około 20 tygodnia życia płodowego w jajnikach, w pęcherzykach tworzących tzw. rezerwę jajnikową. Stężenie AMH u płci męskiej jest wysokie nie tylko podczas życia płodowego, ale także w okresie noworodkowym. Obniża się dopiero po uzyskaniu dojrzałości płciowej. U płci żeńskiej jest odwrotnie. Stężenie AMH wzrasta w okresie pokwitania, natomiast później zaczyna stopniowo spadać, aż do bardzo niskich stężeń w okresie menopauzalnym.
Wskazania do przeprowadzenia badania AMH
Najczęstszym wskazaniem do przeprowadzenia badania AMH u kobiet jest potrzeba określenia rezerwy jajnikowej, czyli liczby rosnących pęcherzyków jajnikowych. Określenie stężenia hormonu AMH umożliwia ocenę folikulogenezy, czyli procesu dojrzewania pęcherzyka jajnikowego. Jest też czynnikiem, który prognozuje możliwość zajścia w ciążę, ocenia płodność kobiety w perspektywie czasu i daje możliwość prognozowania powodzenia zapłodnienia pozaustrojowego in vitro.
Wraz z upływem lat u kobiet maleje bowiem rezerwa jajnikowa. W trakcie diagnozowania przyczyn niepłodności jest to niezwykle istotny element, który informuje o potencjale rozrodczym kobiety i będzie wpływał na dobór odpowiedniej metody leczenia. Badanie AMH umożliwia określenie, czy u kobiety jest wystarczająca liczba prawidłowych pęcherzyków jajnikowych zdolnych do owulacji. Im liczba rosnących pęcherzyków jajnikowych jest mniejsza, tym poziom AMH w surowicy krwi jest niższy. Poziom hormonu antymullerowskiego jest również czynnikiem, który pozwala prognozować odpowiedź jajnikową w procesie kontrolowanej stymulacji owulacji przed zabiegiem in vitro.”
Przygotowania i przebieg badania AMH
Badanie stężenia hormonu AMH można wykonać w każdej klinice leczenia niepłodności, takiej jak Centrum Leczenia Niepłodności Angelius w Katowicach lub w laboratoriach diagnostycznych. Badanie może zostać wykonane u kobiety w dowolnym dniu cyklu miesięcznego. Na wynik nie ma wpływu stosowana terapia hormonalna czy antykoncepcja. Badanie można zrobić o dowolnej porze dnia, nie będąc na czczo. Samo badanie polega na pobraniu krwi żylnej, a stężenie hormonu AMH oznacza się w surowicy. Wyniki badania są znane po około 2 tygodniach.
Obowiązujące normy i interpretacja wyników badania AMH
Prawidłowe wyniki pomiarów stężenia AMH w surowicy krwi u kobiet są różne w zależności od wieku. Generalnie przyjmuje się, że dla kobiet w wieku rozrodczym wynik poniżej 1,0 ng/ml wskazuje niską rezerwę jajnikową. Takie wyniki są charakterystyczne u kobiet w okresie menopauzy, ale mogą też świadczyć o przedwczesnym wygasaniu czynności jajników. Z kolei stężenie AMH powyżej 3,0 ng/ml może świadczyć o występowaniu u pacjentki różnego typu zaburzeń endokrynologicznych, np. zespołu policystycznych jajników.